Osobowość Typu Borderline
Pograniczne zaburzenie osobowości
Osobowość chwiejna emocjonalnie, BPD (ang. Borderline Personality Disorder) czy po prostu zaburzenia osobowości typu borderline to wszystko nazwy tej samej choroby z pogranicza psychozy i nerwicy. Według amerykańskiej klasyfikacji chorób występują dwa typy BPD: impulsywny i borderline. Choroby, którą najlepiej charakteryzuje słowo niestabilność – emocjonalna, nastroju, poczucia własnej wartości itd.Osoby z borderline gorąco pragną towarzystwa i akceptacji ludzi, ale jednocześnie boją się bliskości, która według nich wiąże się z odrzuceniem. Zawierają niezwykle burzliwe znajomości, pełne wybuchów – to miłości, to złości, które mają na celu testowanie cierpliwości drugiej osoby. Bezgranicznie ufają i niemal wielbią, by potem zerwać znajomość z błahego powodu. Nie potrafiliby poradzić sobie z uczuciem odrzucenia, dlatego najczęściej odchodzą pierwsi. Zazwyczaj poważne decyzje podejmują pod wpływem impulsu. Życie takich osób to wieczne udawanie: tłumią w sobie ból i robią wszystko, co szalone, na krawędzi życia i śmierci, aby czymś zapełnić pustkę i znudzenie, które ich wypełnia. Szukają zrozumienia, ale wydaje im się, że nikt nie potrafi im pomóc. Wszystko to prowadzi do napięć psychicznych, od których jedyną drogą ucieczki jest według nich autoagresja i próby samobójcze.
Przyczyny i leczenie borderline
Dokładne przyczyny występowania tego typu zaburzeń osobowości, jak do tej pory nie są znane. Lekarze podają jednak kilka prawdopodobnych: słowne, emocjonalne, fizyczne lub seksualne wykorzystywanie w dzieciństwie; zaniedbywanie przez rodziców np. brak więzi emocjonalnej między dzieckiem a matką, bardzo krytyczne nastawienie ze strony rodziców; niekorzystne czynniki środowiskowe lub przeżyte w dzieciństwie traumy. Przypuszcza się, że rolę mogą odgrywać również czynniki genetyczne.Kryteria diagnostyczne ICD-10
W ICD-10 używa się pojęcia "osobowości chwiejnej emocjonalnie" (F60.3), która występuje w dwóch podtypach: impulsywnym (F60.30) i borderline (F60.31).Dla typu borderline muszą wystąpić co najmniej trzy spośród cech wymienionych przy typie impulsywnym (powyżej), oraz co najmniej dwie spośród poniższych:
- zaburzenia w obrębie i niepewność co do obrazu ja (self image) oraz celów i wewnętrznych preferencji (włączając seksualne),
- ciążenie ku byciu uwikłanym w intensywne i niestabilne związki, prowadzące często do kryzysów emocjonalnych,
- nadmierne wysiłki uniknięcia porzucenia,
- powtarzające się groźby lub działania o charakterze autoagresywnym (self-harm),
- chroniczne uczucie pustki.
Kryteria diagnostyczne DSM-IV
Zgodnie z DSM-IV, pograniczne zaburzenie osobowości (301.83) występuje, jeżeli przez dłuższy czas utrzymuje się co najmniej pięć spośród wymienionych dziewięciu kryteriów:- gorączkowe wysiłki uniknięcia rzeczywistego lub wyimaginowanego odrzucenia,
- niestabilne i intensywne związki interpersonalne, charakteryzujące się wahaniami pomiędzy ekstremami idealizacji i dewaluacji,
- zaburzenia tożsamości: wyraźnie i uporczywie niestabilny obraz samego siebie lub poczucia własnego ja (sense of self),
- impulsywność w co najmniej dwóch sferach, które są potencjalnie autodestrukcyjne (np. wydawanie pieniędzy, seks, nadużywanie substancji, lekkomyślne prowadzenie pojazdów, kompulsywne jedzenie),
- nawracające zachowania, gesty lub groźby samobójcze albo działania o charakterze samookaleczającym,
- niestabilność emocjonalna spowodowana wyraźnymi wahaniami nastroju (np. poważnym epizodycznym głębokim obniżeniem nastroju (dysphoria), drażliwością lub lękiem trwającymi zazwyczaj kilka godzin, rzadko dłużej niż kilka dni),
- chroniczne uczucie pustki,
- niestosowny, intensywny gniew lub trudności z kontrolowaniem gniewu (np. częste okazywanie humorów (frequent displays of temper), stały gniew, powtarzające się bójki),
- przelotne, związane ze stresem myśli paranoiczne (ang. paranoid ideation) lub poważne symptomy rozpadu osobowości (ang. dissociative symptoms).
ICD-10, DSM IV
Marta Biczkowska, psycholog Dublin
Comments
Post a Comment