Terapia par

Każda para jest inna, bo każdy z nas jest wyjątkowy, ale większość ma podobne potrzeby, których spełnianie prowadzi do zadowalającego życia w związku. Poczucie bezpieczeństwa, zaufanie, szacunek i intymność to jedynie niektóre z potrzeb, których spełnienie w związku jest ważne. Dr Gottman, psycholog, terapeuta i naukowiec, który uważany jest za jednego z najlepszych znawców zachowań i potrzeb par na podstawie wieloletnich badań zauważył, że większość par kłóci się o podobne rzeczy zataczając koła nie dochodząc do żadnego sensownego rozwiązania. Po eskalacji problemu często następuje okres tymczasowego spokoju, który z czasem kończy się powrotem do pierwotnego nieporozumienia. 69% konfliktów, które doświadczają pary dotyczą spraw, które wynikają z różnic osobowościowych, nawyków i wyuczonych przekonań, co oznacza, że praca nad nimi pochłania sporo energii i nie zawsze rezultat jest satysfakcjonujący dla obu stron. Wynika z tego, że rozstanie i zmiana partnera niewiele pomoże, ponieważ w nowym związku Również będziemy się mierzyć z 69% nierozwiązywalnych problemów. Różnica polega na tym, że tematy sprzeczek będą nieco inne. Jeśli para nie nauczy się rozmawiać i szanować siebie wzajemnie w obecnym związku, w kolejnych relacjach z czasem wróci niezadowolenie, ucieczka w świat fantazji i chęć rozstania. 

Jeśli jedna osoba lubi porządek, bo w zorganizowanych przestrzeniach czuje się bezpiecznie, raczej małe szanse na to, że nauczy się dobrze funkcjonować w chaosie. Z kolei osoba, która dobrze radzi sobie w chaosie nie będzie miała potrzeby uporządkowania, a jej motywacja do zorganizowania przestrzeni będzie niska i tymczasowa. W takiej sytuacji skutecznym rozwiązaniem będzie nauczenie się sztuki kompromisu i komunikacji, a nie nauka sprzątania lub próba polubienia chaosu. Terapię w celu wsparcia i utrzymania relacji odradza się przeprowadzać w sytuacjach, w których jedno lub oboje partnerów mają osobowość socjopatyczną lub psychopatyczną i/lub w których dochodzi do przemocy. Wtedy zakończenie związku jest najlepszą opcją. 

Główne problemy par

Pary zgłaszające się na terapię najczęściej mają problem z częstymi kłótniami i konfliktami. Nieporozumienia są niszczące dla związku jeśli zamiast do zmian i rozwiązań prowadzą do poczucia frustracji, bezsilności i powodują ochłodzenie relacji. Kolejną częstą trudnością jest brak odpowiedniej komunikacji i nieprawidłowa, często negatywna interpretacja, zamiarów drugiej strony. Pary szukają pomocy na terapii, również kiedy zauważają powiększający się w związku dystans emocjonalny. Zobojętnienie to czerwona flaga dla relacji i oznacza, że związek jest zagrożony rozpadem. Do częstych problemów, które wnoszą do terapii pary należą też trudności w życiu seksualnym, nie wierność, odmienne podejście do spraw finansowych i konflikty w obszarze rodzicielstwa. 

Na czym polega terapia par metodą Gottman? 

Terapia par metodą Gottmana powstała na bazie obserwacji zachowań, nawyków i przekonań dobrze funkcjonujących związków oraz relacji, które są dysfunkcjonalne. Na podstawie wieloletnich badań wiemy co prowadzi do wzmocnienia związku, a co skutkuje jego rozpadem. Głównym założeniem terapii jest skupianie się na obszarach kluczowych do zadowalającego funkcjonowania w związku. Praca między innymi polega na nauczeniu się efektywnej komunikacji, budowaniu świadomości tego z czego wynikają różnice, wypracowaniu metod pomagających w osiągnięciu kompromisu i stworzeniu poczucia wspólnoty i jedności. 

Cel 

Głównym celem terapii metodą Gottmana jest zbudowanie lub naprawienie i wzmocnienie struktury tworzącej zdrową relację. Zdrowa relacja to taka, która opiera się na zaufaniu i świadomości, tego że w razie problemu, w trudnej sytuacji można liczyć na pomoc i wsparcie drugiej osoby. Kluczowa jest też wiara, że relacja jest na całe życie, na gorsze i lepsze chwile. To trwanie fizycznie i emocjonalnie w związku pomimo trudności, konfliktów i napięcia. Poczucie, że wspólna praca zaowocuje rozwiązaniem przeciwności. Podczas terapii para otrzymuje wskazówki i narzędzia do tego, by zbudować lub odbudować przyjaźń. Dwoje ludzi przechodzi drogę, podczas której poznaje na nowo potrzeby swoje jak i drugiej połówki, zauważa marzenia indywidualne jak i wspólne, uczy się czuć radość z bycia razem, zaczyna lepiej rozumieć stresy, z którymi boryka się partner/ka. Będąc w związku w sytuacji życia codziennego mamy przynajmniej dwie opcje, albo zwracać się ku sobie, albo się wzajemnie ignorować lub krytykować. To drugie powoduje oddalanie się i osłabianie więzi emocjonalnej pomiędzy partnerami. Dlatego ważne jest nauczenie się zwracania się ku sobie poprzez małe gesty, reagowania na to co mówi partner/ka. Zachowania typu przywitanie się, przytuleniem po powrocie z pracy do domu, rozmowy, śmiech, okazywanie uczuć i wzajemne wsparcie budują więź emocjonalną i pomagają przetrwać trudne momenty. Każda wspólna chwila codziennego dnia, to okazja by budować więź i wzmacniać relację. Często z biegiem lat zapominamy być dla siebie dobrzy i traktować się z szacunkiem. Celem terapii jest pomoc we wzmocnieniu zachowań, które budują relację i nauka radzenia sobie z tym, co wpływa destrukcyjnie na związek. 

Dobry związek to taki, który opiera się na wspólnym zaangażowaniu w codzienne życie i ciągłym uzupełnianiu wiedzy na temat partnera. 

Warto od czasu do czasu zrobić przegląd relacji i sprawdzić jakie są jej mocne strony, co działa, a co wymaga naprawy. Wiedza jaką dają nam badania i doświadczenie terapeutyczne Dr Gottmana pomagają spojrzeć na związek z wielowymiarowej perspektywy. Jest mnóstwo sposobów na poprawę nie funkcjonujących obszarów w relacji. Podczas terapii par Gottmana, partnerzy otrzymują narzędzia, na radzenie sobie w sytuacjach kryzysowych, uczą się między innymi dążyć do kompromisu jak i odbudowywać związek po zdradzie. 

Pierwsze spotkanie i jak ocenić czy terapia i terapeuta są dla nas odpowiedni?

Pierwsze spotkanie z teraputę zazwyczaj jest stresujące i budzi sporo niepewności. Otwarcie się przy trzeciej, obcej dla pary osobie na nękające ją problemy nie jest łatwe. Aby terapia przebiegała prawidłowo ważne jest zbudowanie relacji opartej na zaufaniu, wzajemnym szacunku oraz empatii. Dr Gottman zaleca, aby przed podjęciem decyzji o terapii odbyć sześć sesji początkowych podczas, których teraputa pyta o problemy, cele, obawy oraz nadzieje związane z terapią. Zbierane są informacje odnośnie do funkcjonowania związku, omawiana jest przeszłość, historia poznania oraz każda osoba z pary wypełnia indywidualnie test, który pomaga między innymi w dobraniu odpowiednich metod i narzędzi terapeutycznych. Pierwsze spotkania są ważne, ponieważ pozwalają parze i terapeucie nawiązać relację, oraz zaobserwować problemy psychologiczne takie jak depresja, lęki, uzależnienia, nadużycia, przemoc psychologiczna jak i fizyczna i wiele innych czynników, które wpływają na funkcjonowanie związku. Na szóstym spotkaniu teraputa przedstawia plan pracy, biorąc pod uwagę zdanie i potrzeby pary. Zazwyczaj na tym etapie zarówno para, jak i teraputa mają wystarczająco dużo informacji by móc podjąć decyzję o dalszej współpracy, bądź przerwać spotkania. Zdarza się, że pomimo wiedzy i doświadczenia terapeuty nie ma dopasowania pomiędzy nim/nią a klientami. Pierwsze spotkania są również po to, by sprawdzić czy para jest w stanie zaufać i zbudować z terapeutą odpowiednią do zdrowienia relację.

Dlaczego niektóre związki się rozpadają podczas terapii?

Zdarza się, że para decyduje się na szukanie pomocy po latach utrwalania negatywnych zachowań i nawyków. Jeśli podejmowali próby radzenia sobie z problemami i budowali świadomość tego co się przez ten czas między nimi działo, ale nadal nie potrafią rozwiązać problemu jest szansa, że uda im się odbudować związek. Jeśli natomiast problemy spychane były pod przysłowiowy dywan i partnerzy unikali rozmów, refleksji na temat trudnych sytuacji, może się okazać podczas terapii, że bliżej im do rozstania niż bycia razem. Zobojętnienie, które pogłębia się latami może być tak silne, że ciężko jest odbudować pozytywne uczucia. Jeśli w związku pojawiają się tajemnice, ukryte żale, nieprzepracowane traumy, zdrady to należy relację budować na nowo na innych zasadach i z innym nastawieniem, nie każdy chce i potrafi to robić, ponieważ wymaga to zaangażowania, szczerości i motywacji. Czasem łatwiej jest się rozstać i pary mając tego świadomość podczas terapii dojrzewają do takiej decyzji. Jeśli jedno z pary się rozwija, kształci, pracuje nad sobą, a drugie ucieka w uzależnienie przepaść między nimi może być tak duża, że ciężko im znaleźć wspólne cele, potrzeby a jedyne co ich łączy to przeszłość, kredyty bądź inne zobowiązania. Jeśli natomiast w obojgu jest chęć podjęcia próby ratowania relacji, to dobrze jest dać sobie szansę i podjąć świadomą decyzję co do przyszłości związku, niż żyć w stagnacji krzywdząc się wzajemnie. Nadzieja umiera ostatnia. 

Marta Wilczewska (Biczkowska) psycholog, seksuolog, terapeuta par metodą Gottmana, 2024