Zdrowa relacja - jak ją budować?
Struktura zdrowej relacji - czyli jak budować zdrowy związek
Terapeuta i naukowiec Dr. John Gottman od ponad 40 lat bada zachowania par. Wraz z żoną terapeutką i psychologiem klinicznym Dr. Juli Gottman otworzyli Instytut Gottmana, gdzie pomagają parom w radzeniu sobie z problemami w relacji. Czerpiąc z wiedzy naukowej, licznych badań, publikacji oraz doświadczenia z pracy terapeutycznej stworzyli metody, który używane są podczas terapii par. Terapia par metodą Gottmana jest jedną z pośród kilku terapii na świecie ogólnie zalecanych i uznawanych. W latach 90tych Gottmanowie zaczęli pracę nad rozwojem teorii na temat struktury zdrowej relacji, opisując z czego powinna składać się dobra, zdrowa relacja. Teoria w sposób obrazowy została przedstawiona w postaci domu, po którego dwóch bokach znajdują się filary podtrzymujące, a w środku siedem piętr, każde odpowiadające innemu obszarowi zdrowego związku. Pierwszy filar to - zaufanie. Zdrowa relacja opiera się na zaufaniu i świadomości, że w razie problemu, w trudnej sytuacji można liczyć na pomoc i wsparcie drugiej osoby. To przekonanie, że bycie w związku polega na wzajemnym ułatwianiu sobie radzenia z przeciwnościami losu, a nie utrudnianiu i wytykaniu błędów w trudnej chwili. Kolejny filar to - zaangażowanie. Wiara, że relacja jest na całe życie, na gorsze i lepsze chwile. To trwanie fizycznie i emocjonalnie w relacji pomimo trudności, konfliktów, napięcia. Poczucie, że para będzie pracować nad wspólnym rozwiązaniem. Zaangażowanie oznacza również docenianie pozytywnych cech drugiej osoby, wdzięczność za bycie z nią. Jeśli dochodzi do porównań w myślach czy w słowach, to są one na korzyść obecnej relacji. Partnerzy pilnują by nie dochodziło do negatywnych porównywań z prawdziwymi czy wyimaginowanymi osobami. W trudnych relacjach, które nie przynoszą satysfakcji często partnerzy wracają myślami do byłych partnerów. Często też tworzą wyimaginowane wyobrażenia idealnego partnera „madonny i ladacznicy w jednym” lub „rycerza na białym koniu”, który to spełni wszystkie ich potrzeby i oczekiwania. Kiedy dochodzi do idealizacji ex albo tworzenia nierealnych postaci, partner wypada raczej miernie. Często z takimi myślami wiążą się fantazje o rozpadzie związku, poznaniu kogoś lepszego, wspanialszego. Dr. Gottman zauważył, że 69% problemów, które pojawiają się w związku nie są rozwiązywalne, ponieważ wynikają z cech osobowości, przeszłości, wychowania i doświadczeń. Jedynie wspólne wsparcie i rozmowy prowadzą do poradzenia sobie z nimi. To oznacza, że jeśli mamy problemy w związku, zmiana partnera nie wiele pomoże, ponieważ w nowym związku też będziemy mieli 69% problemów. Różnica polega na tym, że problemy będą nieco inne, ale nadal będą. Jeśli nie nauczymy się rozmawiać, szanować siebie wzajemnie, w kolejnej relacji z czasem wróci niezadowolenie, ucieczka w świat fantazji i chęć rozstania.
Pierwsze piętro w strukturze zdrowej relacji to - budowanie map miłości. Chodzi tu o budowanie przyjaźni w związku, znajomość siebie wzajemnie, swoich potrzeb, marzeń, radości, upodobań i stresów. Przyjaciele wiele rozmawiają, dużo o sobie wiedzą, wspierają się. Budowanie map miłości polega na ciągłym budowaniu dobrej relacji w związku.
Kolejne piętro to - dzielenie zamiłowania i podziwu wobec drugiej osoby. Na tym poziome ważne są okazywanie uczuć, szacunku oraz wdzięczność. Zdrowy, nieprzesadzony podziw dla pozytywnych cech partnera, świadomość jej lub jego pozytywnych zachowań. Często będąc w stałej relacji zapominamy o tym, co na początku nas zachwyciło w drugiej osobie. Przyzwyczajamy się do pozytywnych zachowań i przestajemy zwracać na nie uwagę. Jednak kiedy tylko zdarzy się coś nie po naszej myśli, jesteśmy gotowi na krytykę.
Zwracanie się ku siebie, zamiast się oddalać - to kolejna struktura zdrowej relacji. Chodzi tu przede wszystkim o codzienne sytuacje, które budują relację. Będąc w związku w sytuacji życia codziennego mamy przynajmniej dwie opcje, albo zwracać się ku sobie, albo się wzajemnie ignorować lub krytykować. To drugie powoduje oddalanie się i osłabianie więzi emocjonalnej pomiędzy partnerami. Zwracanie się ku sobie to, na przykład małe gesty, reagowanie na to co mówi partner, przywitanie się przytuleniem, gdy wraca do domu z pracy, rozmowy, śmiech, okazywanie uczuć i wzajemne wsparcie. Każda wspólna chwila codziennego dnia, to okazja by budować więź i wzmacniać relację.
Następne piętro to - pozytywna perspektywa. Pierwsze trzy poziomy struktury zdrowej relacji determinują to, czy ten poziom będzie pozytywny czy negatywny. Tutaj skupiamy się na tym jak czujemy się w związku, czy jest to doświadczenie pozytywne czy negatywne. Jeśli generalnie nasze nastawienie jest negatywne i trudno nam jest dostrzec pozytywy w związku, oznacza to, że należy popracować nad poprzednimi poziomami: budowaniem map miłości, dzieleniem zamiłowania i podziwu i zwracaniem się ku siebie, zamiast się oddalać. Te trzy wymienione powyżej poziomy są podstawą do pojawiania się w związku romantyczności, pasji i dobrego seksu.
Czwarty poziom to - zarządzanie konfliktem w związku. Konflikty w związku są naturalne i będą się pojawiać, kwestia czy prowadzą do rozwoju, zrozumienia i pogłębienia więzi w związku, czy są destrukcyjne i prowadzą do rozpadu. Celem nie jest rozwiązywanie konfliktów, ale umiejętność zarządzania problemami. Dwie trzecie problemów w związku wynikają z różnic charakteru, innych poglądów, różnic w wychowaniu i doświadczenia. Ważne jest to, by nauczyć się rozmawiać w taki sposób by zwiększać zrozumienie partnera i budować zaufanie. Często spotykam się z prośbą „Proszę nam powiedzieć, kto ma rację, bo nie możemy dojść do porozumienia”. Związek tworzą dwie osoby i każda ma swoje, często odmienne zdanie. Bycie w relacji nie polega na ustalaniu, kto ma rację, a kto nie, ale na wysłuchaniu siebie nawzajem i ustaleniu kompromisu. Nie jest to układ idealny, bo obie strony muszą z czegoś zrezygnować, ale pozwala on na budowanie poczucia bezpieczeństwa i zaufania. Niektóre tematy, problemy udaje się rozwiązać z czasem, a niekiedy trwają przez cały okres bycia razem. Często pojawia się poczucie błędnego koła, co może rodzić frustrację i brak zrozumienia. Pary, które dobrze radzą sobie w obszarze zarządzania konfliktem charakteryzuje akceptacja. Są świadomi różnic. Rozmawiają o tym z czego one wynikają, starają się dotrzeć do źródła przekonań czy zachowań i dzięki traktują się łagodniej i z większym zrozumieniam. Pozostałe problemy, których jest około 30% to kwestie, które można rozwiązać pod warunkiem, że spełnione zostaną warunki takie jak między innymi łagodne rozpoczęcie dyskusji, bez obwiniania, atakowania, naprawa sytuacji, jeśli coś pójdzie nie tak np. danie sobie czasu na przemyślenie, jeśli pojawia się zbyt dużo trudnych emocji i powrót do rozmowy po wyciszeniu, akceptacja rzeczy, które się nie zmienią, umiejętność uspokajania siebie i partnera.
Kolejnym poziomem jest - spełnianie życiowych marzeń. Jest to obszar w związku, gdzie partnerzy mogą szczerze porozmawiać na temat wspólnych i indywidualnych marzeń i pragnień.
Ostatni poziom zdrowej relacji to - tworzenie wspólnego znaczenia. Tutaj jest miejsce na tworzenie wspólnego znaczenia rodziny, domu, związku, przyszłości. Jeśli jedno z partnernów marzy o posiadaniu potomstwa, a drugie tego nie podziela, to oznacza, że mają inne pojęcie rodziny. Wspólne znaczenie to patrzenie w podobnym kierunku, rozumienie relacji w podobny sposób. Jeśli dwie osoby tworzą związek na podobnych zasadach moralnych, związek jest silniejszy i stabilniejszy od takiego, gdzie dwie osoby mają odmienne oczekiwania.
Warto od czasu do czasu zrobić przegląd relacji i sprawdzić jakie są jej mocne strony, co działa, a co wymaga naprawy. Teoria Dr Gottmana pomaga spojrzeć na związek w wielowymiarowej perspektywy. Jest wiele sposób na poprawę nie funkcjonujących obszarów w relacji. Podczas terapii par Gottmana, partnerzy otrzymują narzędzia, sposoby na radzenie sobie w kryzysie. Według badań związki, które są satysfakcjonujące polegają na wspólnym zaangażowaniu i ciągłym uzupełnianiu wiedzy na tema partnera.
Opracowane przez Martę Biczkowską na podstawie informacji z Instytutu Gottmana.
Comments
Post a Comment